A transición enerxética do sistema eléctrico español constitúese como unha das pancas imprescindibles para lograr o cumprimento dos obxectivos de descarbonización aos que se comprometeu o Reino de España.

A necesaria penetración de renovables no mix eléctrico, reflectida no Plan Nacional Integrado de Enerxía e Clima 2021-2030, permitirá pasar dun modelo tradicional de produción de enerxía eléctrica baseado en fontes convencionais a un modelo de xeración a partir de fontes de orixe renovable libre de emisións, o que en combinación con outros instrumentos de transformación tales como a electrificación dos usos finais da enerxía ou a eficiencia enerxética, permitirán cumprir cos obxectivos de redución de emisións antes referidos.

Non obstante o anterior, a esperada incorporación de instalacións de produción a partir de fontes de enerxía renovable no sistema eléctrico nacional pode carrexar, como efecto colateral, a aparición de certos riscos na seguridade de subministración de enerxía eléctrica, provocados principalmente pola variabilidade e intermitencia da xeración inherente a este tipo de instalacións. É por iso que, á vez que se reforzan os compromisos de integración de renovables antes expostos, débense articular o conxunto de instrumentos de acompañamento necesarios que permitan garantir outro dos grandes alicerces do sistema eléctrico nacional, como é a seguridade da subministración.

En virtude do anterior, sométese a información pública o proxecto de orde pola que se crea un mercado de capacidade no sistema eléctrico español. Así mesmo, esta regulación resulta clave para o cumprimento dos obxectivos da Estratexia de Almacenamento Enerxético, aprobada polo Goberno o pasado mes de febreiro, que contempla dispor dunha capacidade de almacenamento total duns 20 GW no ano 2030.

O mercado de capacidade proposto no proxecto de orde constitúese como un sistema centralizado mediante o cal o operador do sistema (VOS), Rede Eléctrica de España, S.A., contratará as necesidades de potencia firme (en MW) detectadas nas análises de cobertura da demanda.

Estas análises de cobertura da demanda serán levados a cabo polo VOS mediante unha análise probabilístico en nó único e determinarán as necesidades de potencia firme para cada un dos horizontes temporais considerados. Dita potencia firme deberá asegurar a súa dispoñibilidade nos momentos de maior tensión para o sistema eléctrico peninsular e contratarase a través de procedementos de concorrencia competitiva (poxas pay-as-bid) xestionados polo VOS.

A norma prevé dúas modalidades de poxa: Poxas principais, cuxo período de prestación do servizo de capacidade iníciase nun prazo máximo de 5 anos desde a asignación do servizo tras a celebración da poxa, e poxas de axuste, asociadas a un período de prestación do servizo de capacidade de 12 meses de duración, o cal se inicia nun prazo máximo de 12 meses desde a asignación do servizo tras a celebración da poxa. Prevese que a través das poxas principais garántanse as necesidades de potencia firme para o sistema eléctrico peninsular, fomentando ao mesmo tempo o investimento nos activos gestionables como o almacenamento, mentres que por medio das poxas de axuste preténdense resolver os eventuais problemas de cobertura que non vaian ser cubertos por medio da potencia firme asegurada mediante as poxas de capacidade principal.

As poxas serán convocadas mediante resolución da Secretaría de Estado de Enerxía. Os titulares daquelas instalacións que resulten adxudicadas constituiranse como suxeitos provedores do servizo de capacidade, debendo cumprir co establecido na orde e os procedementos de operación que a desenvolvan.

Este mercado de capacidade deberá cumprir cos principios xerais de aplicación aos mecanismos de capacidade, de conformidade co artigo 22 do Regulamento (UE) 2019/943, do 5 de xuño de 2019, relativo ao mercado interior da electricidade.

Entre eles, destácase o principio de neutralidade tecnolóxica, de forma que tanto a xeración, o almacenamento como a demanda poderán participar no este mecanismo sempre que cumpran cos requisitos de habilitación establecidos. Co obxecto de permitir unha equivalencia da potencia firme achegada entre as diferentes tecnoloxías (hidráulica, eólica, solar, almacenamento, etc.), créanse os denominados cocientes de firmeza, que permiten avaliar a capacidade de cada unha das tecnoloxías para atoparse dispoñible nos momentos de maior escaseza de enerxía eléctrica.

Ademais, e tal e como se habilita no artigo 22 do Regulamento (UE) 2019/943, do 5 de xuño de 2019, establécese de forma xeral un límite máximo de emisións de CO2 de 550 gramos por kWh para as instalacións existentes de xeración participantes no mecanismo, mentres que os novos investimentos que desexen participar no mecanismo deberán acreditar que se corresponden con instalacións non emisoras (0 grCO2 / kWh).

O proxecto de orde regula, así mesmo, aspectos relacionados cos dereitos e obrigas dos provedores do servizo de capacidade, incluído o seu réxime retributivo ou o esquema de penalizacións en caso de incumprimento por parte dos referidos suxeitos.

Finalmente, a normativa contempla a forma de financiamento do mercado de capacidade, que será asumida por todos os consumidores de enerxía eléctrica e que se establecerá como un termo de enerxía, por segmento tarifario e período horario (iguais que os establecidos para as peaxes de transporte e distribución e cargos), en función das súas necesidades de firmeza.

A tramitación desta orde realizarase de forma paralela a nivel nacional e a nivel europeo seguindo o establecido no capítulo IV do Regulamento (UE) 2019/943, do 5 de xuño de 2019, relativo ao mercado interior da electricidade.

Proyecto de Orden [PDF] [431,03 KB]

Memoria del Análisis de Impacto Normativo [PDF] [314,14 KB]